پایان نامه : حقوق و تکالیف زوجین از منظر قرآن و روایات |
1- مقدّمه………………………………………………………………………………………………………………………..3
2- بیان مسأله ………………………………………………………………………………………………………………….4
3- پیشینه ی تحقیق …………………………………………………………………………………………………………4
4- ضرورت انجام تحقیق ……………………………………………………………………………………………….. 5
5- سئوالات تحقیق ………………………………………………………………………………………………………… 5
6- فرضیه ها …………………………………………………………………………………………………………………. 5
7- اهداف………………………………………………………………………………………………………………………..6
8- مشکلات تحقیق………………………………………………………………………………………………………….6
فصل دوّم : مفهوم شناسی
1- حقوق………………………………………………………………………………………………………………………..8
1-1- حق در لغت……………………………………………………………………………………………………………8
1-2- حق در اصطلاح………………………………………………………………………………………………………9
1-2-1- حق در اصطلاح فقه…………………………………………………………………………………………..10
1-2-2- حق در اصطلاح حقوقدانان…………………………………………………………………………………10
2- تکالیف…………………………………………………………………………………………………………………….11
2-1- تکلیف در لغت……………………………………………………………………………………………………..11
2-2- تکلیف در اصطلاح………………………………………………………………………………………………..11
2-2-1- تکلیف در اصطلاح دین……………………………………………………………………………………..11
3- اقسام حقوق……………………………………………………………………………………………………………..12
3-1- حق مالی………………………………………………………………………………………………………………12
3-2- حق غیر مالی…………………………………………………………………………………………………………12
4- نکاح………………………………………………………………………………………………………………………..13
5 – عقد………………………………………………………………………………………………………………………..14
6- تمکین………………………………………………………………………………………………………………………14
7- طلاق……………………………………………………………………………………………………………………….15
8- نشوز………………………………………………………………………………………………………………………..15
9- مهریه……………………………………………………………………………………………………………………….16
10- مهرالسنّه…………………………………………………………………………………………………………………16
11- مهرالمسمّی……………………………………………………………………………………………………………..16
12- مهرالمثل…………………………………………………………………………………………………………………17
13- مهرالمتعه………………………………………………………………………………………………………………..17
14- نحله………………………………………………………………………………………………………………………17
15- نفقه……………………………………………………………………………………………………………………….18
16- ارث……………………………………………………………………………………………………………………….18
17- جهیزیه…………………………………………………………………………………………………………………..18
18- عدّه………………………………………………………………………………………………………………………..19
19- مودّت…………………………………………………………………………………………………………………….19
20- رحمت…………………………………………………………………………………………………………………..19
21- حضانت………………………………………………………………………………………………………………….19
22- اجرت المسمّی………………………………………………………………………………………………………..20
23- اجرت المثل……………………………………………………………………………………………………………20
24- زوج……………………………………………………………………………………………………………………….20
25- زوجین…………………………………………………………………………………………………………………..20
25-1- موارد استعمال واژگان «زوج و إمرأه» در قرآن کریم…………………………………………………21
فصل سوّم: حقوق متقابل زوجین از منظر قرآن و روایات
بخش اوّل: حقوق مشترک زوجین
مقدّمه…………………………………………………………………………………………………………………………….25
1- حسن معاشرت………………………………………………………………………………………………………….26
2- تعاون و همکاری……………………………………………………………………………………………………….29
3- احترام به یکدیگر……………………………………………………………………………………………………….33
4- جلب توجّه نسبت به یکدیگر………………………………………………………………………………………37
5- استمتاع از یکدیگر……………………………………………………………………………………………………..44
6- حضانت……………………………………………………………………………………………………………………49
7- تربیت فرزند……………………………………………………………………………………………………………..53
7-1- نقش مادر در تربیت فرزند………………………………………………………………………………………54
7-2- نقش پدر در تربیت فرزند……………………………………………………………………………………….55
7-3- نقش مشترک پدر و مادر پس از تولّد فرزند………………………………………………………………56
7-4- تربیت کودک در سنین رشد…………………………………………………………………………………….59
7-4-1- تربیت، نه تنبیه…………………………………………………………………………………………………..61
8- شروط ضمن عقد………………………………………………………………………………………………………62
8-1- مبانی اصل آزادی قراردادها……………………………………………………………………………………..63
8-2- شرایط صحّت شروط ضمن عقد……………………………………………………………………………..65
9- استقلال مالی……………………………………………………………………………………………………………..66
9-1- مبانی استقلال مالی زوجین……………………………………………………………………………………..67
بخش دوّم: حقوق زوج
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………….70
1- حقوق مالی…………………………………………………………………………………………………………………..70
1-1- ارث…………………………………………………………………………………………………………………….70
1-1-1- ارث در لغت…………………………………………………………………………………………………….70
1-1-2- ارث در اصطلاح……………………………………………………………………………………………….70
1-1-3- فلسفه و مبانی ارث در اسلام………………………………………………………………………………71
1-1-4- تاریخچه ی ارث……………………………………………………………………………………………….73
1-1-5- ارث در قرآن و روایات………………………………………………………………………………………74
1-1-6- سهم الارث زوج……………………………………………………………………………………………….75
1-2- اخذ فدیه در طلاق خُلع………………………………………………………………………………………….76
1-3- شرایط مالی ضمن عقد ازدواج………………………………………………………………………………..77
2- حقوق غیر مالی
2-1- طلاق……………………………………………………………………………………………………………………78
2-2- رجوع…………………………………………………………………………………………………………………..81
2-3- تعدّد زوجات………………………………………………………………………………………………………..83
2-3-1- فلسفه ی تعدّد زوجات………………………………………………………………………………………86
2-3-2- احکام تعدّد زوجات…………………………………………………………………………………………..87
2-3-3- پاسخ به یک شبهه……………………………………………………………………………………………..87
2-3-4- مشکلات ناشی از تعدّد زوجات…………………………………………………………………………..88
2-4- قیمومیّت(ریاست برخانواده)…….. ……………………………………………………………………………90
2-4-1- لزوم وجود رییس برای خانواده……………………………………………………………………………91
2-4-2- بررسی ریاست مرد از منظر قرآن کریم…………………………………………………………………92
2-4-3- بررسی ریاست مرد از منظر روایات……………………………………………………………………..93
2-4-4- قلمرو مدیریت در خانواده…………………………………………………………………………………..95
2- 5- اطاعت………………………………………………………………………………………………………………..97
2- 6- تمکین………………………………………………………………………………………………………………104
2-7- اشتغال………………………………………………………………………………………………………………..108
نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………111
پیشنهادات و راهکارها……………………………………………………………………………………………………..119
منابع و مآخذ………………………………………………………………………………………………………………….127
چکیده
یکی از احکام و قواعد تدوین شده در شریعت اسلام ، احکام مربوط به روابط زوجین است که با تشکیل نهادی به نام خانواده ، خود را پای بند به حقوق و تکالیفی می دانند، که در سایه ی عقد ازدواج، متوجّه آنان می شود. شریعت اسلام به گونه ای، زوایای مختلف نهاد خانواده را از بدو امر در نظر گرفته است که رهایی از این حقوق و تکالیف، غیر ممکن است. بنابراین، با ایجاد رابطه ی زوجیت، که با ایجاب و قبول، شروع می گردد، این حقوق و تکالیف، بر طرفین حاکم می شود. قرآن کریم در آیه ی 187 سوره مبارکه ی بقره ، نیاز به جنس مخالف را به صورت کاملاً محترمانه و با واژه ی «لباس» بیان فرموده است و در آیه ی 21 سوره ی مبارکه روم ، زن را «مایه ی آرامش» شوهر، معرّفی نموده است.
کلید واژگان : قرآن ، روایات ، حق ، تکلیف، زوجین .
فصل اوّل:کلیّات
مقدمه
-1علت انتخاب موضوع
خانواده، اوّلین و مهم ترین نهاد اجتماعی است که بشر در آن پای می نهد و مفهوم تعاون ، نوع دوستی و از خود گذشتگی را فرا می گیرد. تمایل جنسی زن و مرد و هم چنین محبّتی که بین آن ها به سبب رابطه ی زوجیّت ایجاد می شود ، موجب شده که خانواده، به عنوان نهادی طبیعی و محترم از قدیم الایّام به وجود آید. همان گونه که تشکیل اجتماع از ضرورت های طبیعت انسان و تأمین سعادت اوست ، خانواده نیز به حکم نیازها و غرایز انسانی ایجاد شده است.
مسأله ی ازدواج و زناشویی از جمله ی امور منظّم زندگی اجتماعی است که آفریدگار جهان ، اساس آن را بنا نهاده است و هیچ امری در زندگی انسان ها نمی تواند به اندازه ی ازدواج ، بهروزی و خوشبختی و یا تیره روزی و بدبختی به بار آورد. پس برای هیچ چیز در زندگی نباید بیشتر از مسأله ی ازدواج ، اهمیّت قایل شد و هر کسی باید در زندگی به این مسأله ی بزرگ اهمیّت داده و روح و قلب خود را برای تنظیم آن آماده سازد.
خانواده ، یک واحد اجتماعى است كه هدف از آن تأمین سلامت روحى و روانى افراد است. دین مبین اسلام براى تمام افراد خانواده، حقوقى قایل است و این حقوق در قبال وظایفى است كه نسبت به یکدیگر دارند. ممكن نیست كسى را پیدا كنیم كه حقّى در موردى داشته باشد بدون این كه وظیفهاى بر دوش او قرار گیرد. بنابراین ، همانطور كه مرد در برابر وظایفى كه نسبت به همسر و فرزندان خود دارد و این موجب شده كه حقوقى نیز به عهده ی آنان داشته باشد. زن نیز در قبال وظایفی كه در زندگى به عهده ی او نهاده شده است، از حقوقى برخوردار است .
شناخت این حقوق و تکالیف متقابل، چه بسا به بهبود روابط زوجین کمک شایانی خواهد نمود. خانواده، بنیان جامعه است و بنای اجتماع بر شالوده ی خانواده نهاده شده است. هرمقدار این بنیان از استحکام و صلابت برخوردار باشد ، بنای آن نیز مقاوم و مداوم خواهد بود. و این امر جز با شناخت و رعایت حقوق و تکالیف افراد خانواده، میسّر نخواهد شد.
با توجّه به این مقدّمه و گفتار سعی خواهد شد ، حقوق و حدود وظایف زوجین را در خانه و خانواده مورد بررسی قرار داده تا با استناد به قرآن و روایات معصومین(ع)، زوج های جوان را ضمن آگاه ساختن از حقوق و تکالیفشان، در بهبود روابطشان با همسرانشان کمک نماییم .
در این پژوهش ابتدا آیات و احادیثی را که به طور مستقیم یا غیر مستقیم با موضوع مورد بحث مرتبط است ، جدا نموده و سعی شده با توجّه به تحلیل ساختاری و شیوه ی آرایش عناصر پیام ، وجوه پنهان پیام خداوند و معصومان (ع) را دریافته و سپس از سیره ی معصومین(ع) نیز بهره جسته و در نهایت به نتایجی دست یابیم، تا دانسته شود که هرچه را قرآن پذیرفته ، سنّت نیز آن را تأیید نموده است.
شایان ذکر است این پژوهش در پنج فصل به شرح ذیل تنظیم شده است:
فصل اوّل، به کلیات تحقیق اختصاص یافته است. در فصل دوّم، به مفهوم شناسی اشاره خواهد شد. فصل سوّم تحقیق ، به بیان حقوق متقابل زوجین از منظر قرآن و روایات اختصاص یافته است. و در فصل چهارم نیز تکالیف متقابل زوجین از دیدگاه قرآن و روایات مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. و بالاخره در فصل پنجم که به خاتمه اختصاص یافته است ، با نتیجه گیری ، پیشنهادات و راهکارها
فرم در حال بارگذاری ...
[پنجشنبه 1399-10-04] [ 07:15:00 ب.ظ ]
|