در سی سال اخیر، تحقیقات وسیعی در زمینه توسعه برنامههای کامپیوتری که از طریق شبیه
سازی معلم انسانی، قابلیت عمل تدریس موثر به دانشآموزان را داشته باشند، به عمل آمده است. این
برنامهها سیستمهای آموزشی هوشمند ITS
نامیده میشوند، انگیزه ساخت چنین سیستمهایی ، موثر
واقع شدن آموزش فرد به فرد میباشد . با توجه به اینکه تعداد شاگردان به مراتب بسیار بیشتر از تعداد
معلمان است، عملاً امکان آموزش فرد به فرد وجود ندارد. اما با ظهور کامپیوتر ایده داشتن چنین
آموزشی،یک قدم به واقعیت نزدیکتر شد. اگر بتوان کامپیوتر را بهگونهای برنامه ریزی کرد که یک معلم
را شبیه سازی کند، در عمل رویای داشتن آموزش فرد به فرد محقق خواهد شد .
فلسفه جایگزین کردن معلم با کامپیوتر ریشه در هوش مصنوعی دارد. در تئوری ، تنها کاری که
تدریس باید انجام شود، برنامه ریزی کامپیوتر با دانش حوزه
و روش
میباشد. البته ممکن است
تئوریهای علوم شناختی و علوم روش تدریس نیز در برنامه ریزی مورد استفاده قرار گیرند. در حالت
ایدهآل پردازش زبان طبیعی نیز به دانشآموز امکان میدهد که همانگونه که با معلم ارتباط برقرار
میکند به همان شکل نیز با کامپیوتر ارتباط برقرار کند.

البته خیلی سریع مشخص شد که این ایده های مهیج، بیشتر چالشهای بلند پروازانهای هستند
که حداقل در حال حاضر با واقعیت فاصله زیادی دارند. اولاً به این دلیل که پردازش زبان طبیعی
علیرغم پیشرفتهای زیادی که در سالهای اخیر داشته، هنوز آنقدر قوی نیست که بتواند مکالمات بین
دانشآموز و معلم را پشتیبانی کند و به همین دلیل تکنیکهای دیگری جهت توسعه رابط کاربر مورد

استفاده قرار گرفتهاند. دوماً خیلی سریع مشخص شد که کامپیوتر هیچگاه قادر نیست جای معلم را
بگیرد، چرا که همیشه دانشآموزی وجود دارد که تدریس کامپیوتری در مورد او موثر واقع نشود ونیز
همیشه موضوعاتی وجود دارند که تدریس کامپیوتری آنها امکان پذیر و یا حداقل مناسب نیست.
بنابراین هدف از ایجاد ITS، بطور واقع بینانه، پشتیبانی و کمک به معلم در کلاس، و کمک به
دانشآموز در محل کار و یا در منزل دانشآموز میباشد، با بهره گرفتن از کامپیوتر به عنوان یک ابزار کمک
آموزشی ، دانشآموز قادر خواهد بود سرعت آموزش را با سرعت یادگیری خود تطبیق دهد. معلم نیز
قادر خواهد بود زمان بیشتری برای آموزش خصوصی دانشآموزانی اختصاص دهد که سیستم آموزشی
کامپیوتری مناسب آنها نیست،خواهد داشت.
در این نوشتار، در ادامۀ مقدمه جهت روشن شدن نقش زیرسیستم مدل کنندۀ دانشجو در یک
سیستم آموزشی هوشمند، ابتدا نگاه کلی به معماری سنتی سیستمهای آموزشی هوشمند خواهیم
داشت. سپس یکی از مشکلات موجود در راه مدلسازی دانشجو، که همان عدم قطعیت در باورهای