فرضیه تحقیق                              9

سؤال تحقیق                                  9

فصل دوم : پیشینه و ادبیات تحقیق                     10

بررسی تاریخی نظریه های خود                          11

مفهوم خود                                   12

مفهوم بخشیدن به خود                             14

چگونگی تشکیل خود                            14

رشد مفهوم خود                               16

تعریف خود از دیدگاه های تجربی و پژوهش                    18

تعریف خود از دیدگاه های روان تحلیل گری                  19

خود در دیدگاه های مختلف روان شناختی                 20

مفهوم خود از دیدگاه راجرز                           21

ثبات و هماهنگی خویشتن                               22

مفهوم خود از نظر سالیوان                        24

خودپنداری از نظر اریکسون                        24

خود در نظر یونگ                                26

شرایط فردیت یافتن                           27

خود در نظریه نوام                               28

خود در نظریه هارتز                              29

تغییر در محتوای مفهوم خود                           30

تغییر در ساختار «خود» با تغییرات ساختاری                   31

خود پنداره                                  32

خوانگاره در نظریۀ هورنایی                           34

عوامل موثر بر خودپنداره                             35

خودپنداری و خوش بینی                            36

پیشینه پژوهش                                38

معرفی آزمون                                 48

مقاله : خویشتن پنداری (خودپنداره، خوپنداری)   Self Concept        49

فصل سوم : روش تحقیق                             62

جامعه                                   63

حجم نمونه                                   64

ابزار گردآوری اطلاعات                            64

روش گردآوری اطلاعات                              65

روش آماری                               66

فصل چهارم : یافته ها و تجزیه و تحلیل داده ها            67

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری                     71

پیشنهادات                                   74

محدودیت ها                                  75

منابع و مأخذ                                76

 

 

 

فصل اول:

کلیات تحقیق

 

مقدمه

توانایی و استعداد و دانایی و اراده بشر که از قوای درونی او سرچشمه می گیرد، توانسته به مجموعه مجهولات بی شماری در حوزه طبیعت و محیط و ترکیبات مواد و حیوانات و گیاهان دست یابد.

انسان در شناخت و پرداختن به خود نیز غافل نبوده و از هزاران سال پیش و از زمانی که موجودیت خود را روی کره خاک شناخته است به تخصص و جست و جو و بررسی و تحلیل رفتارها و ابعاد وجودی و نگرش ها و ویژگی های خود پرداخته است.

با این تفاوت که در گذشته های خیلی دور دانش و آگاهی بشر بسیار اندک بوده و شناخت و بررسی ویژگی های انسان نیز در حد اسطوره و حدس و گمان و انتساب رفتارهای خود به خدایان و اسطوره های اعتقادی بوده است. (ضمیری، 1373)

استفاده از قوه های درونی و استعدادهای بالقوه و تقویت و ممارست در رفتارها منجر به کشف پدیده ها و امور مرتبط با انسان و روابط آنها شده است شناخت مطلق از انسانها میسر نیست.

 

یکی از شناخت های مهم و پیچیده در مورد انسان شناخت خود انسان است که چگونه موجودی است؟ دارای چه قوای درونی و تقویت آنها ئر تعاملات اجتماعی و اقتصادی و سیاسی و تحصیلی و شغلی و خانوادگی چه پیامدها و نتایج را به بار می آورد؟

همه ی این سوالات و پاسخ ها شخصیت انسان را به وجود می آورد. و در واقع شخصیت هر فردی مجموعه ای از توانایی ها و استعداد ها و باورها و علایق و انگیزه ها و رفتارهای صادره و در مقابل محیط و محرک ها است. (دوران شولتز، 1377)

هر فردی نسبت به خود شناختی دارد برخی خود را افراد ترسو و بی اعتماد و نالایق تصور می کنند و برخی خود را توانا و برتر و لایق و با اعتماد به نفس می دانند برخی از توانایی و استعدادهای خود به نحو مطلوب استفاده می کنند و از این رهگذر باز هم راضی نمی باشند. (کولی کن، حسینی. 1367)

بعضی ها تحول و تغییرات را دوست دارند و از زمان حال راضی نمی شوند و دائم در حال تغییر وضع جدید هستند و عده ای به سنت ها و رفتارها پایبند می مانند و از تغییر و تحول وحشت دارند.

در این تحقیق درصدد بررسی خود پنداری دانشجویان دختر و پسر هستیم.

 

 

 

«کلیات»

بیان مسئله :

خود پنداری یا نوع شناخت نسبت به خود و نوع از خویشتن و بروز رفتارها و نگرش های متناوب با این تلقی از خود پنداری نامیده می شود. (راجرز، نظریه های شخصیت 1987) خود پنداری ممکن است مثبت با منفی باشد، خود پنداری در واقع برداشت فرد از شخصیت خود است. اگر فردی نسبت به خود نگرش حقارت آمیز ناتوان، بی اراده، کم صحبت، گوشه گیر، راحت طلب، گروه گریز، ترس داشتن به هنگام تصمیم، عدم جرأت ورزی داشته باشد. همین رفتارها و صفات و ویژگی ها در پاسخ محرک از وی صادر می شود. برعکس اگر فردی خود را شجاع و باعزت نفس بالا، جسور، مطمئن، بااراده، خودجوش متعالی و موثر بشناسد، اتفاقاً همین خصوصیات و ویژگی ها در بروز رفتارهای او مشاهده می شود.

نظریه راجرز نسبتاً در همین راستا طراحی شده است و وی معتقد است که انسان پرخاشگر آفریده شده را با برتری طلبی تعویض نمود. وی معتقد است که انسان هر لحظه در حس برتری جویی به سر می برد و برای رسیدن به هدف های ترسیم شده از همه ی قوا و استعداد و توان خود استفاده می کند و به هدف می رسد و هدف نایل شده خود پله ابتدایی برای هدف های بعدی به شمار می رود و این برتری جویی او را تا به هدف نهایی و متعالی نایل می سازد. (دوران شولتز 1378)

کودکان در منزل مشاهده می کنند که برادرشان در اثر کمک به جمع کردن و برتری سفره مورد تشویق و حمایت والدین قرار می گیرد. و این احساس نوعی انگیزش و برتری طلبی نسبت به برادر را در وی احیاء می کند تا خود را در جلب حمایت و تشویق والدین بالاتر از برادر بزرگترش نشان دهد این احساس و هیجان و انگیزش عامل حرکت و هدف برخورداری از محبت و حمایت والدین است.

در این تحقیق واژه ی خودپنداری در جهت مثبت ارائه شده است یعنی قصد محقق این است خود پنداری مثبت و متعالی از خود نظیر … بااراده بودن، عزت نفس بالا، ایفای نقش و استعداد و توان خود و قابلیت ارائه ارزش ها و نقش های خود در مواقع لازم بدون ترس و اضطراب و واهمه در میان دانشجویان دختر و پسر چگونه است.

اهمیت و لزوم طرح مسئله :

اگر خودپنداری را تلقی خود فرد از ویژگی ها و خصوصیات و توانایی ها و استعدادهای خود را بدانیم و اگر خودپنداری را در ارائه رفتارهای روزمره و تحصیلی و شغلی و فردی و اجتماعی موثر بدانیم و اگر خوپنداری را در پرورش استعدادها و تقویت خلاقیت ها و حفظ تمامیت نقش افراد به هنگام ضروری مهم و لازم بدانیم و این صفات و ویژگی ها را در پیشرفت تحصیلات و ترقی ماهیت و انجام شغل و تعامل بریا و زنده رفتارهای ارتباطی چشمگیر و مؤثر بدانیم و افراد را در مقابل موفقیت های هراس و اضطراب و تردید و دودلی قوی و قاطع و خودمدار و مسئول و متعهد تلقی کنیم تا چه میزان شاهد موفقیت های تحصیلی، شغلی، خانوادگی، اجتماعیو فرهنگی و هنری می شویم و همین رفتارها باعث تقویت این رفتارها در دیگر افراد هم سالان و هم گروه و هم خانواده می گردد و افراد دارای ثبات قدم و اراده استوار و به دور از شک و دودلی خواهند بود، هیچ گاه گناه و تقصیر کار و ایفای نقش خود را به دیگران و یا شانس موقعیت ممنتقل نمی کنند و همه ی عواقب کار خود را خود به عهده می گیرند.

خود پنداری دانشجویان از چند نظر اهمیت خاص دارد :

الف ) اینکه عناصر و چهره های علمی و تحصیلی و شغلی آینده نظام تولید و اراده ی امور سیاسی و اجتماعی و اقتصادی کشور هستند.

ب ) از این نظر که پدران و مادران آینده نزدیک جامعه و هسته اصلی خانواده ها در ارائه و الگوهای رفتاری مختلف برای فرزندان می باشند.

ج ) از این منظر که توسعه و رشد علمی و تکنولوژی منوط و معطوف به آنها می باشد.

د ) حوزه عناصر و نیروهای دانشجویی منشأ توجه و میزان دانش و اندیشه و عملیت دانایی در نگاه جهانی هستند و اگر دانشجویان فرهیخته و باهوش و مقتدر  باشند و از خودپنداری والا برخوردار باشند نشان فرهنگ و تمدن قابل طرح و ارائه در سطح جهان است.

هـ ) نقش دانشجویان دختر و پسر در جهان امروز مثل گذشته نیست و زنان مثل مردان نقش های بزرگی در اداره امور، تصمیم های حیاتی و مسئولیت های خطیر و سرنوشت ساز از آموزش و مدیریت تا بهداشت و نمایندگی و وزارت و وکالت و رهبری و هدایت عمومی جامعه را به عهده دارند.

اهداف تحقیق :

هدف های عمده این تحقیق عبارتند از :

1 ) تبین مفهوم خود پنداری و درک خویشتن توسط دانشجویان دختر و پسر ایرانی ؛

2 ) معیارها و شاخص ها و نمودهای خودپنداری دانشجویان دختر و پسر ؛

3 ) عوامل و زمینه های ایجاد و بروز خودپنداری مثبت ؛

4 ) مقایسه خودپنداری دانشجویان دختر و پسر ؛

5 ) شاخص های برتر خوپنداری دانشجویان پسر نسبت به دختر و بالعکس.

چنانچه از عناصر و شاخص های پنج گانه خودپنداری در دانشجویان دختر و پسر و نیز کشف و بررسی عوامل و دلایل به وجود آورنده خودپنداری و مقایسه آنها به عنوان اهداف تحقیق در واقع ادبیات و شرح و بیان مسئله را نیز در بر دارد و همه ی مطالب تحقیق در همین راستا تدوین شده اند.

متغیر های تحقیق :

فقط یک متغیر در این تحقیق وجود دارد و آن واژه و اصلاح خوپنداری در میان دانشجویان دختر و پسر ایرانی است.

و چون فقط یک متغیر در دستا تبین و تحلیل داریم فلذا توصیف و بیان آن از نقطه نظر مبانی نظری و تئوریک و نیز عوامل و زمینه های بوجود آورنده در شکل گیری و به وجود آمدن شخصیت افراد که ممکن است ناشی فطرت و سرشت و درون زاد قبل از تولد و یا ناشی از تأثیرات خانوادگی و القای پارامتری های الگو پذیری از پدر و یا مادر و یا خواهران و برادران تحقیق یافته باشد و یا در اثر ارتباطات اجتماعی و محیط مدرسه و همسالان و همبازی ها و هم شاگردی ها حاصل شده و یا در اثر یک اتفاق و یا در روی داد خاص این حالت و شخصیت در نزد وی حاصل شده باشد موضوعی است که با بهره گرفتن از همه ی موارد بالا و به صورت توصیفی جهت تبین اصلاح خودپنداری حاصل شده است.

فرضیه تحقیق

1 ) خود پنداره در بین دانش جویان دختران بیشتر از پسران است.

2 ) خود پنداره در بین دانش جویان موفق بیشتر از دانش جویان ضعیف است.

سؤال تحقیق

1 ) آیا خودپنداره بین دختران بیشتر از پسران است؟

2 ) آیا خودپنداره در بین دانش جویان موفق بیشتر از دانش جویان ضعیف است؟