موضوع تحقیق:

بررسی میزان عزت نفس بین زنان متأهل و مجرد.

فایده، اهمیت، هدف تحقیق:

یكی از زیر بنایی ترین و مهمترین عوامل مؤثر در سلامتی روان ، عزت نفس می باشد. چنین به نظر می رسد كه بحث پیرامون این موضوع ،یک ضرورت اساسی ، به منظور ارتقاء سطح بهداشت روانی در جامعه می باشد .

نیاز اصلی و اساسی ما در زندگی داشتن احساس خوب در مورد خودمان است ، ما نیاز داریم كه خود را از نظر جسمی ، فكری و احساسی و عاطفی انسان خوب و با ارزش بدانیم. چنین احساسی ، نیاز قطعی و اساسی است كه بدون دادن اعتبار و ارزش لازم به خودمان هرگز قادر نخواهیم بود تا از احساس آرامش و آسایش درون برخوردار شویم.( نینوایی ،1375،ص 14ـ13)

زنان در جامعه از جایگاه ویژه ای برخوردار هستند . نیمی از جمعیت را زنان تشكیل می دهند . این قشر از حساسیت خاصی برخوردار است كه اگر به نیاز آنها توجه كافی مبذول نشود، مسلماً خسارت های زیانباری چه از لحاظ اقتصادی ـ اجتماعی به جامعه وارد خواهد آمد .

پس با توجه به اهمیت موضوع عزت نفس و قشر وسیعی از زنان كه در جامعه زندگی می كنند برآن شدیم تا به بررسی عزت نفس در بین زنان بپردازیم . از طرفی یكی دیگر از مسائلی كه در زندگی زنان مورد توجه قرار گرفت مسأله ازدواج است تصمیم گرفته شد كه به بررسی عزت نفس در بین زنان متأهل و مجرد پرداخته شود تا مشخص گردد آیا بین زنان متأهل و مجرد از لحاظ عزت نفس تفاوتی وجود دارد یا خیر؟ اگر تفاوتی مشاهده می شود در پی علل باشیم تا پس از شناخت عامل در پی رفع آن برآییم .

فایده دیگر این تحقیق این است كه به بالا بردن شعور فرهنگی ایرانیان كمك كنیم تا به نقش اساسی زن در جامعه پی برده شود و به این ترتیب قسمتی از مشكلاتی كه سبب آن زنان هستند در جامعه رفع شود .

فرضیه های تحقیق :

در این تحقیق برای رهنمود بخشیدن به فرایند پژوهش فرضیه های ذیل عنوان می گردند :

فرض صفر

بین میزان عزت نفس و متغیر ازدواج در بین زنان ارتباط معنی داری وجود ندارد.

فرض خلاف

بین میزان عزت نفس و متغیر ازدواج در بین زنان ارتباط معنی داری وجود دارد .

تعریف عملیاتی :

1ـ عزت نفس طبق تعریف فرهنگنامه ای : ارجمندی خود ، گرامی داشتن خود ، عزیز دانستن خود ( عمید، 1363 ، ص 863 )

2ـ عزت نفس تصورات ، نگرشها ، ارزیابی هایی كه شخص به طور مدام درباره خود انجام می دهد ( كوپر اسمیت ، 1967 )

الف) مفاهیم نظری تحقیق :

عزت نفس یا خود ارزیابی ، اثرات برجسته ای در جریان فكری ، تمایلات ، ارزشها و هدفهای شخص دارد و كلید فهم رفتار اوست . به منظور شناخت كیفیات روانی انسان و پی بردن به روحیات او باید به طبیعت و میزان عزت نفس و معیارهای قضاوت وی درباره «خویشتن» آگاهی یافت . یكی از الگوهای ساختاری عزت نفس «مفهوم خود» است كه به توضیح آن می پردازیم .

مفهوم خود

انسان در فرایند جامعه پذیری می آموزد كه « خود» را به عنوان موجودی مستقل و جدا از دیگران باز شناسد . خود دارای هویت مشخصی است كه دیگران در برابر او واكنش نشان می دهند. نوزاد انسان در بدو تولد مفهومی از خود ندارد و آگاهی از هستی خویش را در فرایند اجتماعی شدن می یابد .

خود شامل تمام افكار، ادراكات و ارزشهایی است كه من« آنچه هستم» و « آنچه می توانم انجام دهم» را شامل می شود. این خود ادراك شده به نوبه خود هم بر ادراك فرد از جهان و هم بر رفتار او تأثیر می گذارد .

سه جنبه كه جیمز[1] برای خود قائل می شود عبارتست از :

الف ـ جنبه مادی (مثل آب و )

ب ـ جنبه روانی( حالات هوشیاری، نگرشها و )

ج ـ جنبه اجتماعی ( تشخیص و شناسایی دیگران از من)

ابعاد عزت نفس

1ـ تنفر از خود

كسانی كه برای خود عزت نفس اندك قائلند، به حقارت خود معتقدند و دوست داشتنی نیستند. آنها از خود انتظارات غیر منطقی دارند ، همیشه به شدت از خود انتقاد می كنند ، از موقعیتهای اجتماعی هراسناكند ، انتظار شكست می كشند و می خواهند همیشه در حاشیه باشند .

2ـ شك و تردید درباره خود

افراد دارای عزت نفس متوسط از ویژگیهای چندی برخوردارند. آنها به خود شك می كنند ، خوشبین بوده و انتقاد كمتری را می پذیرند، مایلند خود را با دیگران تطبیق دهند ، آنها برای برطرف كردن تردید خود جویای شناخت و تأیید بیرونی هستند . مسأله اصلی این افراد عدم اطمینان است . آنها در واقع بازیگر نقشی هستند كه دیگران را خوشحال می كند نه خود را .

3ـ تأیید خود

كسانی كه برای خود عزت نفس زیادی قایلند ، اساساً به خود اعتماد دارند . چنین حالتی آنها را علاقمند می سازد كه با تمام وجود به استقبال مسایلی بروند و ابراز وجود كنند . این امر به آنها شجاعت می دهد تا در مقابل تهدیدها ایستادگی نمایند. چنین افرادی گوشه گیر نبوده ، انتقاد را می پذیرند، ناكامیها را تحمل می كنند . شكست آنها را از پا در نمی آورد و از نظر جسمی سالمند . با وجودی كه از نقاط ضعف و قدرت خود آگاه هستند ، از خود انتقاد نكرده ایراد نمی گیرند .( ستوده ، 1376، ص 272،271)