2-1 بیان مسئله

در جامعه به شدت پویا و پرشتاب کنونی که اولین برداشت ها و تأثیرات در طرف مقابل مهم هستند؛ ظاهر افراد، نمادها و نشانه های خارجی، منزلت و اهمیت بسزایی می یابند )کیوان آرا،

ربانی و ژیانپور، .)1389 زیبایی بر این اساس به عنوان یکی از مولفه های جایگاه اجتماعی در ارزیابی موقعیت های اجتماعی افراد جامعه مهم قلمداد می گردد. شکل گیری پدیده ای به نام جراحی پالستیک، شاید بزرگترین کمک ممکن را به کسانی کرد که از قیافه و ظاهر خود ناراضی بودند )خانجانی، باباپور و صبا، .)1391 امروزه جراحی زیبایی یکی از شایع ترین اعمال جراحی است که در جهان صورت می گیرد و روز به روز نیز بر تعداد متقاضیان چنین اعمالی افزوده می شود. با توجه به اهمیت موضوع و رواج روز افزون آن، مطالعات متعددی در زمینه عوامل روانشناختی مرتبط با جراحی های زیبایی به صورت عام و جراحی زیبایی بینی به صورت خاص انجام شده است. بابوکو، لطیف اگلو، آتابای، اورال و کوسان)2003( 1 جنبه های اجتماعی عمل جراحی زیبایی بینی را بررسی کرده و نتیجه گرفتند که اکثر متقاضیان خانم های جوان، مجرد و دارای تحصیالت باال هستند. همچنین در ایران نیز نتایج پژوهش خانجانی، باباپور و صبا )1391( نشان داد که بین افراد متقاضی و غیرمتقاضی جراحی زیبایی از لحاظ اختالالت اضطرابی، افسردگی و تصویر بدنی تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین یافته های پژوهش نیکنام، فرارویی، کامکار، فوالدی و محمدی )1391( بیانگر تفاوت معنادار بین افرادیکه جراحی بینی انجام داده اند با افراد عادی در استانداردهای فردی، نظم و ترتیب، نگرانی در مورد اشتباهات، انتقادات والدین، شک و تردید و انتظارات والدین بوده است. در عین حال جراحی های زیبایی و پالستیک از جمله جراحی بینی می تواند دالیل مختلفی داشته و بر ویژگی های روانشناختی متفاوتی در فرد تأثیر داشته باشد.

1 . Babuccu, Latifoqlu, Atabay, Oral & Cosan

19

به نظر می رسد که شخصیت های کمال گرا بیشترین متقاضیان جراحی زیبایی و به خصوص جراحی زیبایی بینی را تشکیل می دهند و بخش عمده ای از نارضایتی بعد از عمل مربوط به این افراد است )فیتزپاتریک، شری، هارتلینگ، هویت، فلت و شری1، .)2011 از نظر روانشناسی کمال گرایی مربوط به افرادی است که معیارهای باال و دست نیافتنی برای خود وضع می کنند )یند، ساولیچ، کوقتری و شفران2، .)2011 این افراد تمایل دارند امور به بهترین وجه انجام گیرد و نتایج امور برایشان رضایت بخش نیست. این خصیصه در مواردی در افراد بسیار تشدید شده و به شکل بیمارگونه و وسواس فکری تبدیل می شود که در این حالت تصویری که فرد از خود دارد نامطلوبتر از تصویر واقعی خود می باشد و در نتیجه اگر داوطلب جراحی های زیبایی باشند به دلیل شرایط ویژه روانی با نارضایتی بعد از عمل رو به رو خواهند شد )فیتزپاتریک و همکاران، .)2011 شری، هویت، فلت و لی باگلی)2007( 3 در پژوهش خود نشان دادند که کمال گرایی همچنین به عنوان عاملی برای انجام جراحی زیبایی است. همچنین حسینی، قاسمی، موالئی گنابادی و رضایی )2010( نیز در پژوهش خود نشان دادند که اکثر افراد متقاضی جراحی زیبایی، کمال گرا بوده و افکار و رفتار وسواسی دارند و به همین دلیل هر گونه نقص کوچک یا عدم تقارن به وسیله این بیماران بزرگ جلوه داده می شود و همین امر باعث می شود که به جراحی زیبایی اقدام کنند یا بالفاصله بعد از اقدام به جراحی زیبایی درخواست عمل مجدد کنند.

یکی از مهم ترین مسائل در جامعه به ویژه جامعه ایرانی برقراری سالمت جنسی در جامعه است. سازمان بهداشت جهانی، بهداشت و سالمت جنسی را یکپارچگی و هماهنگی میان

1 . Fitzpatrick, Sherry, Hartling, Hewitt, Flett & Sherry 2 . Yiend, Savulich, Coughtry & Shafran 3 . Sherry, Hewitt,

 Flett & Lee Baggley

20

ذهن، احساس و جسم می داند که جنبه های اجتماعی و عقالنی انسان را در مسیر ارتقاء شخصیت او سوق داده و منجر به ایجاد ارتباط و عشق می شود. لذا هر گونه اختالل که منجر به ناهماهنگی و در نتیجه عدم رضایت از رابطه جنسی شود، می تواند اختالل جنسی را به همراه داشته و سالمت جنسی فرد را تحت تأثیر قرار دهد )بلوریان و گنجلو، .)1386 در پژوهش هایی که در حوزه سالمت جنسی در ایران انجام شده است، مشخص شده که میزان اختالالت عملکرد جنسی در زنان و مردان ایرانی به نسبت باالست. نرخ طالق نیز در سال های اخیر سیر صعودی داشته است و یکی از عوامل موثر در این طالق ها، عدم ارضای غریزه جنسی و راضی نبودن از زندگی جنسی گزارش شده است )حسین رشیدی، کیانی، حق اللهی و شهبازی صیقلده، .)1394

سالمت اجتماعی در کنار سالمت جسمی و روانی یکی از ارکان تشکیل دهنده سالمت است. در حقیقت زمانی فرد را دارای سالمت اجتماعی می دانیم که بتواند فعالیت ها و نقش های اجتماعی خود را در حد متعارف بروز و ظهور دهد و با جامعه و هنجارهای اجتماعی احساس پیوند و اتصال نماید. مفهوم سالمت اجتماعی دارای شاخص های متعددی است که این ابعاد شامل: انسجام اجتماعی، پذیرش اجتماعی، مشارکت اجتماعی، شکوفایی اجتماعی و انطباق اجتماعی می باشد )پورافکاری، .)1391

با توجه به مطالب مطرح شده و اهمیت سالمت عمومی و جنبه های مختلف آن از جمله سالمت جنسی و سالمت اجتماعی و روحیه کمال گرایی انسان و از سوی دیگر درخواست های روزافزون انجام انواع جراحی های زیبایی، به ویژه جراحی زیبایی بینی در کشور ما، پژوهش حاضر به دنبال پاسخ گویی به این سئوال است که آیا بین سالمت اجتماعی، سالمت