فصل دوم

تعاریف سلامت روان ………………………. 11

تاریخچه مختصری بر سلامت روان……………… 12

اصول بهداشت روان……………………….. 13

انجمن ملی بهداشت روانی (NIMH)……………… 15

رابطه ورزش با سلامت روان…………………. 15

زنان و فعالیت بدنی …………………….. 17

جمعیت مسن و فعالیت بدنی…………………. 18

تعاریف ورزش …………………………… 19

تاریخچه مختصری بر ورزش هندبال …………… 19

كاربرد ورزش هندبال در جامعه……………… 20

نظریه‌های ارائه شده درباره ورزش توسط محققان .. 21

مكتب انسان گرایی……………………….. 23

مكتب رفتار گرایی……………………….. 23

مكتب شناخت گرایی ………………………. 24

ورزش از دیدگاه اسلام ……………………. 25

ورزش و درمان ………………………….. 25

پیشینة مطالعاتی در جهان…………………. 27

پیشینة مطالعاتی در ایران ……………….. 29

فصل سوم

روش تحقیق …………………………….. 32

جامعه تحقیق……………………………. 32

نمونه تحقیق……………………………. 33

چگونگی نمونه‌برداری……………………… 33

توضیح درباره نمونه‌ها……………………. 34

نحوه نمره گذاری ……………………….. 33

ابزار تحقیق……………………………. 34

– روایی پرسشنامه ………………………. 36

– اعتباری پرسشنامه……………………… 37

روش آماری……………………………… 40

فصل چهارم

محاسبات آماری علائم جسمانی……………….. 44

تفسیر و بیان نتیجه علائم جسمانی…………… 44

محاسبات آماری علائم اضطرابی و خواب………… 48

تفسیر و بیان نتیجه علائم ضطرابی و خواب…….. 48

محاسبات آماری كاركرد اجتماعی…………….. 51

تفسیر و بیان نتیجه كاركرد اجتماعی………… 51

محاسبات و بیان افسردگی………………….. 54

تفسیر و بیان نتیجه افسردگی………………. 54

محاسبات آماری سلامت عمومی………………… 56

تفسیر و بیان نتیجه سلامت عمومی……………. 56

فصل پنجم

خلاصه‌ای از فصول…………………………. 60

مقایسه پژوهش حاضر با پژوهشهای پیشین………. 60

محدودیتهای پژوهش……………………….. 61

پیشنهادات …………………………….. 63

منابع و مآ‎خذ……………………………

فهرست جداول

جدول علائم جسمانی (1-4)………………….. 46

جدول علائم اضطرابی و اختلال خواب (2-4)……… 49

جدول كاركرد اجتماعی (3-4)……………….. 53

جدول علائم افسردگی (4-4)…………………. 55

جدول سلامت عمومی (5-4)…………………… 57

                  فهرست نمودارها

نمودار علائم جسمانی (1-4)………………… 46

نمودار علائم اضطرابی و اختلال خواب (2-4)……. 49

نمودار كاركرد اجتماعی (3-4)……………… 52

نمودار علائم افسردگی (4-4)……………….. 55

نمودار سلامت عمومی (5-4)…………………. 57

چكیده:

در این پژوهش به بررسی تاثیر ورزش بر سلامت روان در زنان ورزشكار و غیرورزشكار پرداخته شده است فرضیه‌های مورد بررسی در این پژوهش عبارتند از:

1- بین علائم جسمانی در زنان ورزشكار با زنان غیر ورزشكار تفاوت وجود دارد.

2- بین علائم اضطرابی و اختلال خواب در زنان ورزشكار با زنان غیرورزشكار تفاوت وجود دارد.

3- بین كاركرد اجتماعی در زنان ورزشكار با زنان غیر ورزشكار تفاوت وجود دارد.

4- بین افسردگی در زنان ورزشكار با زنان غیرورزشكار تفاوت وجود دارد.

گروه نمونه انتخاب شده در این پژوهش شامل 60 نفر از زنان دانشجوی 42-20 ساله می‌باشد كه 30 نفر از آنان دانشجویان ورزشكار حرفه‌ای مجموعه شهید شیرودی و 30 نفر دیگر از دانشجویان غیرورزشكار واحد قیامدشت در سال 1385 می‌باشند ابزار مورد استفاده در این آزمون پرسشنامه سلامت عمومی GHQ و روش آماری در این پژوهش t استیودنت می‌باشد بر اساس نتایج حاصله از این آزمون بین علائم جسمانی در زنان ورزشكار و غیرورزشكار با 03/3 t= و با اطمینان 99% و بین علائم اضطرابی و اختلال خواب با 11/3 t = وبا اطمینان 99% و بین كاركرد اجتماعی با 53/3 t =  و با اطمینان 99% و 999% و بین افسردگی با 59/2 t = و با اطمینان 95/%  و در نهایت بین سلامت عمومی با 57/2t= و با اطمینان 95% تفاوت معنادار وجود دارد.

مقدمه:

یكی از شاخص‌های مهم توسعه یافتگی كشورها، سطح سلامت و تندرستی افراد جامعه است. به بیان دیگر، سطح سلامت و تندرستی در كشورهای توسعه یافته مطلوب و مطابق با استانداردهای جهانی است. كارشناسان اهم راه‌های دستیابی به سلامت و تندرستی را تغذیه مناسب، رعایت اصول بهداشتی و اجرای فعالیت‌های جسمانی می‌دانند كه هر یک به نوبة خود نقش بسزایی در تامین سلامت جسم و روح افراد دارند. بهداشت جسمی و روانی از مقوله‌هایی است كه از دیرباز مورد توجه رهبران دینی و نخبگان علمی جوامع بوده است و در متون علمی تمدن های نخستین چون یونان، ایران، و روم فصول متعددی به اهمیت این مقوله اختصاص یافته است. (پهلوان، محمدرضا، 1383، ص 2)

جرج در باتلر[1] در كتاب مقدمه تفریحات سالم و بازی در جامعه به این نكته اشاره كرده كه تفریحات سالم و ورزش در گذراندن اوقات فراغت نقش سازنده‌ای در جامعه دارد. او معتقد است كه واژه بازی و ورزش در اوقات فراغت كودكان و جوانان نوعی بیان حالتهای روانی یا عاطفی و عادات رفتاری آنها است. اكثر نویسندگان و صاحبنظران ورزشی را عقیده بر این است كه بازی و ورزش یكی از عوامل اصلی و موثر در روند رشد كودكان، نوجوانان و جوانان است و در نزد بزرگسالان آثار فیزیولوژی و روانی دارد كه به بهداشت جسمی و ذهنی آنان كمك می كند. (نمازی زاده و سلحشور، 1361، ص 12)

غیر از تغذیه، ورزش باز هم تاثیر قدرتمندی بر سلامتی دارد. سالخوردگان سالم و بی‌تحرك بالای 80 سال كه استقامت آموزی را شروع می‌كنند (راه رفتن، رقص اروبیک و دوچرخه‌ سواری) قابلیت‌هایی كسب می‌كنند كه با قابلیت‌های افراد بسیار جوانتر برابر است. (سید محمدی، یحیحی؛1383، ص 310)

امروزه دوندگان و دوچرخه‌سواران در جاده ها و خیابان‌های شهرها و روستاها به چشم می خورند و باشگاه های بدنسازی همه جا مشاهده می‌شوند. اما در شیوة زندگی بیشتر بزرگسالان آمریكایی هنوز فعالیت بدنی، غیر منتظم است یا فقط به میزانی اندك دیده می‌شود. (میرزایی؛ الهه؛ 1384؛ ص 429)

حركت و جنبش از ویژگیهای حیات انسان دارای انگیزه و ریشه ای در سرشت او و عملی برای رشد و سلامت و نشاط آدمی است. نیازمند به حركت، ناگزیر از حركت است. منع انسان از حركت نه تنها سبب توقف رشد بلكه موجب افسردگی، بروز رفتار ناهنجار و از دست دادن شور و نشاط زندگی می گردد.

بدون هیچ‌گونه تردیدی جسم ورزشكار با ذهن و جان او و نیز رفتار و عملش رابطه اساسی دارد. (ملامحمد؛ محمدرضا؛ 1379؛ ص 32)

در سراسر جهان بیش از 60 درصد بالغین به مقدار كافی فعالیت بدنی مفید برای سلامتی را انجام نمی‌دهند. بی‌تحركی بیشتر در میان زنان، بالغین مسن‌تر، طبقات پایین از نظر اقتصادی- اجتماعی و افراد ناتوان شایع است. همچنین فعالیت بدنی با افزایش سن در دوران نوجوانی كاهش می‌یابد و این كاهش در طول سال های بزرگسالی ادامه پیدا می‌كند. در بسیاری از كشورهای توسعه یافته و در حال توسعه كمتر از 13 درصد جوانان به مقدار كافی فعال هستند به طوری كه می توانند از سلامت حال و آینده خود سود ببرند. دختران نوجوان كمتر از پسران نوجوان فعال هستند. فعالیت بدنی و برنامه‌های آموزشی تربیت بدنی در مدارس در حال كاهش هستند كه این روند در سراسر جهان هشدار دهنده است. (حجت زاده علیه؛ 1383؛ ص 13)

بیان مسئله:

با توجه به مطالب ذكر شده و اهمیت موضوع ورزش و تاثیرات انكار ناپذیر آن بر سلامت جسمانی و روانی و به وجود آمدن سؤالات متعدد در ذهن پژوهشگر در این زمینه كه عبارتند از:

آیا بین ورزش و سلامت جسمانی رابط وجود دارد؟

آیا بین ورزش و اختلال خواب رابطه وجود دارد؟

آیا بین ورزش و كاركرد اجتماعی رابطه وجود دارد؟

آیا بین ورزش و علائم اضطرابی رابطه وجود دارد؟

آیا بین ورزش و افسردگی رابطه وجود دارد؟

به تحقیق و پژوهش در این زمینه ها می‌پردازیم.