جامعه آماری و حجم نمونه:

در این تحقیق جامعه آماری تعداد 10 مدرسه راهنمایی از مدارس راهنمایی آموزش و پرورش ناحیه 3 كرج انتخاب گردیده است.

و نمونه آماری نیز تعداد 60 نفر از همكاران مدارس مربوطه می باشند كه بطور تصادفی انتخاب شده اند.

ابزار گردآوری اطلاعات:

جهت جمع آوری اطلاعات در این تحقیق از پرسشنامه استفاده شده است كه به پرسشنامه مورد نظر شامل 20 سوال پاسخ بسته در 5 طیف ( خیلی كم, متوسط, زیاد, خیلی زیاد ) طراحی گردیده است.

خلاصه تحقیق:

در پایان پس از جمع آوری اطلاعات بدست آمده از پرسشنامه مشخص گردید كه مدیران و معلمان نقش بسیار مهم و تعیین كننده ای در رشد و پرورش قوه خلاقیت دانش آموزان می توانند ایفا نمایند.

همچنین نتیجه گیری شد كه فعالیت گروهی دانش آموزان (ورزشی_  پژوهشی, …. ) تا حد خیلی زیادی می توانند در رشد و شكوفایی قوه خلاقیت آنان تاثیر گذار باشند

طبق نتایج حاصل از پرسشنامه مشخص شد كه عوامل مهمی می توانند باعث و مانع رشد خلاقیت در دانش آموزان شوند كه از آن جمله می توان به نداشتن هدف مشخص در زندگی, نداشتن انگیزه در امر یادگیری, دلسرد بودن دانش آموزان,كمروئی دانش آموزان, آشفته بودن افكار دانش آموزان و…  اشاره نمود.

در پایان تحقیق نتیجه حاصل شد كه دانش آموزان خلاق از لحاظ شخصیتی و عملكرد با سایر دانش آموزان تفاوتهایی دارند كه از آن جمله می توان به داشتن روحیه و حس استقلال طلبی_ اعتماد به نفس, مداومت و پشتكار در فعالیت های یادگیری, قدرت تجزیه و تحلیل مسائل مختلف و…. اشاره نمود.

پیشنهادات:

• بهترین مكان جهت شناسایی و استعدادها همچنین رشد و پرورش قوه خلاقیت دانش آموزان مدرسه است.
• امكانات و تجهیزات بیشتری به مدارس اختصاصی داده شود كه در رشد و پرورش و تقویت قوه خلاقیت دانش آموزان بسیار تاثیر گذار است.
• پیشنهاد می شود جهت اطلاع و آگاهی هر چه بیشتر مدیران _ دبیران_ اولیا جلسات توجیهی توسط كارشناسان علوم مختلف از جمله روانشناسی ( پرورش خلاقیت) برگزار شود.
• با توجه به نقش حساس و حیاتی مدیریت در مدارس بهتر است جهت اداره امور مدرسه از مدیران كارآمد و خلاق و آشنا به مسائل جدید روز و همچنین مدیرانی كه رشته آنها متناسب با امر تعلیم و تربیت می باشد بهره گرفته شود.

موضوع پژوهش: راه های پرورش خلاقیت در دانش آموزان دوره راهنمایی چیست؟

مقدمه1:

مطالعات نشان داده است كه بشر اصولاً بكارگیری روش های خلاق را در یادگیری ترجیح می دهد, روش هایی نظیر كاوش, لمس كردن, پرسش, آزمایش, دنبال مجهول رفتن و نظریه دادن, معلمین برخلاف متعلمین اغلب طرفدار دیكته كردن دانش و اطلاعات هستند.

تحقیقات نشان داده است كه بسیاری از مطالب درسی, اگر نگوئیم همه آنها_ با روش های خلاق بسیار با صرفه تر و موثرتر از روش های دیكته كردن آموخته می شوند.

علاوه بر آن بسیاری از افراد واكنشی بسیار قوی نسبت به یادگیری خلاق از خود نشان مید هند. آنها در روش هایی كه این امكان و اجازه را می دهد و از آنها می خواهد كه خود دنبال مجهول و كشف پاسخ بروند, میزان یاد گیری بسیار بالا و در روش هایی كه اطلاعات به آنها دیكته می شود, سرعت و میزان یادگیری بسیار پایینی داشته اند.

یادگیری از طریق بكارگیری استعدادهای خلاق,عموماً به شكلهای درك مسئله, یا نواقص, حدس زدن و ساختن فرضیه درباره راه حل آن, آزمایش كردن این حدسیات, تجدید نظر و اصلاح حدسیات و استخراج نتایج آزمایش بروز می كند. در این فرایند, یكی از غرایز قوی بشری نقش مهمی بر عهده می گیرد و آن تنشی است كه بشر در مقابل یک مجهول یا غیر حقیقت احساس می كند, او سعی دارد به صورتی خود را از این تنش آزاد سازد, این انگیزه او را وادار به پرسیدن, حدس زدن و پی گیری مطلب می نماید. حتی پس از حدس زدن, تردید درباره صحت حدس هنوز باعث نارضایتی اوست.

حال به سوی آزمایش حدس خود كشانده می شود و به تبع رفع اشتباه خود و اصلاح فرضیه اش, پس از یافتن حقیقت مایل است حتماً آنرا به دیگران اطلاع دهد.

این انگیزه مهمترین عاملی است كه یادگیری از طریق بكارگیری, خلاقیت را چنین طبیعی  و پر ثمر می سازد این روش آنقدر خودانگیز و طبیعی و بدون نیاز به انگیزه های خارجی پیش می رود كه حتی بعضی آنرا ((یادگیری طبیعی)) نامیده اند.

در یادگیری بصورت آمرانه به ما گفته می شود چه چیزی را ما باید یاد بگیریم, به ما گفته می شود كه یک حقیقت علمی را باید بپذیریم چون معلم, پدر و مادر, كتاب درسی, روزنامه  یاكتابی علمی آنرا گفته است.

عموماً آنچه گفته می شود عقیده رایج و همگانی است .و همه انرا قبول دارند و لذا از حس دموكراتیک انسان و احترام او به عقاید عامه استفاده می شود.

دریادگیری آمرانه از استعدادهایی نظیر شناخت, حافظه و قوه استدلال ( رایج ترین استعدادی كه در تستهای هوشی مورد ارزشیابی قرار می گیرد) استفاده می شود.

دریادگیری خلاق استعدادهایی, نظیر قدرت ارزشیابی ( درك مجهول, یا قطعه گمشده در یک فرایند) قدرت ارائه راه حل (روان بودن, انعطاف داشتن,

 ابتكار داشتن و توجه به جزئیات) و دریافتی متفاوت كردن, بكار گرفته می شود.

مطالعات دقیق نشان می دهند كه روش های یادگیری مبتنی بر خلاقیت تاثیر عظیمی بر موفقیت تحصیلی دارند, ولی متاسفانه همین مطالعات نیز نشان می دهند كه این روشها كمترین روش های متخذه در كلاسهای درس هستند, زیرا معلمین عموماً روش یادگیری آمرانه, دیكته كردن اطلاعات را ترجیح می دهند.

بیان مساله:

با توجه به اهمیت خلاقیت و نوآوری در مدارس و ضرورت وجود آن در نظام اموزش و پرورش موضوع مورد پژوهش در این تحقیق عبارتست از :

راه های پرورش خلاقیت در دانش آموزان دوره راهنمایی چیست؟

پس بیان مساله اینكه از چه راه ها و روش هایی برای بروز خلاقیت و پرورش آن در دانش آموزان دوره راهنمایی استفاده نمائیم.

اهداف پژوهش:

از آنجا كه خلاقیت و نوآوری برای بقای سازمانها به ویژه نظام اموزش و پرورش امری حیاتی می باشد و تداوم حیات سازمانها وابسته به تحقیق این امر است. منظور از تحقیق حاضر نیز بررسی راه های پرورش خلاقیت در دانش آموزان دوره راهنمایی ناحیه 3 كرج است كه در نتیجه مشخص گردد چه عواملی در پرورش خلاقیت و نوآوری دانش آموزان تاثیر دارد و تا چه اندازه آنان خلاق و نوآور بوده, همچنین به چه اندازه از قدرت تشخیص مسائل و تبیین مشكلات, از آن مهارت در بكار گیری امكانات و ایجاد زمینه برای شكوفایی استعداد ها و بهبود بخشیدن به وضعیت آموزشی برخوردارند.

سئوالات تحقیق:

در این تحقیق سعی می شود به سئوالات زیر پاسخ داده شود.

• مدیران و معلمان به چه میزان در رشد و پرورش قوه خلاقیت دانش آموزان می توانند تاثیر گذار باشند؟
• انجام فعالیت های گروهی (پژوهشی_ ورزشی_…) تا چه حد در رشد و پرورش و تقویت خلاقیت دانش آموزان موثر است؟
• چه عواملی مانع رشد و پرورش قوه خلاقیت در دانش آموزان می شود؟
• چه تفاوتی میان شخصیت دانش آموزان خلاق در مقایسه با سایر دانش آموزان ملاحظه می شود؟

اهمیت و ضرورت تحقیق:

با توجه به نقش مهم و حیاتی آموزش و پرورش به ویژه اهمیت تحقیق و پژوهش در زمینه های مختلف و نیاز جامعه, بیش از هرزمان به افراد خلاق و نو آور و موضوع اهمیت خلاقیت و راه های پرورش آن در دانش آموزان لازم و ضروری است كه در این زمینه كنكاش و پژوهشی صورت پذیرد و راه كارها و شیوه هایی در این خصوص ارائه می گردد.